Doanh nhân Mỹ nuôi giấc mơ thành 'vua lithium'

Teague Egan, người sáng lập EnergyX. Ảnh: EnergyX

Là một trong những người đầu tiên đầu tư vào Tesla đồng thời là người hâm mộ trung thành của Elon Musk, Teague đã chi 500.000 USD mua cổ phiếu Tesla năm 2013 và kiếm lời gấp đôi trong vài tháng. Anh đã bán một phần cổ phiếu để mua một chiếc xe Tesla.

"Elon là doanh nhân vĩ đại nhất từ trước đến nay", Teague nói. "Có người cho rằng đó phải là Edison, có người ủng hộ da Vinci, có người ủng hộ Steve Jobs, nhưng cá nhân tôi cho rằng Elon nhìn thế giới theo cách khác và đang đơn độc thúc đẩy thế giới vào quá trình chuyển đổi năng lượng".

Teague từng trải qua nhiều nghề như người đại diện thể thao, nhà đầu tư mạo hiểm. Năm 2017, ông Michael khuyên con trai viết ra 5 niềm đam mê của bản thân và 5 ngành công nghiệp mà anh cho rằng sẽ đóng vai trò quan trọng nhất trong 20-40 năm tới. Chuyển đổi nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo nằm trong cả hai danh sách.

Trong chuyến thăm cánh đồng muối ở Bolivia năm 2018, Teague lần đầu nhìn thấy mỏ lithium và lập tức khơi dậy ham muốn lập nghiệp bằng thứ kim loại này. "Đó là cơ hội lớn nhất mà tôi từng thấy", anh nói.

Lithium khai thác từ đá cứng hoặc chiết xuất từ nước muối. Nếu chọn cách thứ hai, nước muối ngầm sẽ được bơm vào các ao nhân tạo, trải qua quá trình bốc hơi để tách lithium khỏi nước trong 18 tháng hoặc lâu hơn. Quá trình này có thể ảnh hưởng tới môi trường và tỷ lệ chiết xuất lithium dao động 20-50%.

EnergyX thành lập ở Puerto Rico, có cơ sở nghiên cứu ở Austin, Texas. Công ty tuyên bố nắm giữ công nghệ chiết xuất lithium nhanh hơn và hiệu quả hơn so với các phương pháp truyền thống. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất là công nghệ này là chưa thể chứng minh hiệu quả ở quy mô thương mại.

Nhiều người chỉ ra rằng EnergyX chưa công bố nhiều dữ liệu để chứng minh các tuyên bố của mình. Với tư cách là công ty tư nhân, EnergyX không bắt buộc phải làm như vậy. Công ty cho biết dữ liệu của mình là bí mật, nhưng đã cho Wall Street Journal xem tài liệu được lược bỏ một phần và phân tích của bên thứ ba cho thấy khả năng chiết xuất lithium cao từ các loại nước muối khác nhau.

EnergyX nằm trong số các doanh nghiệp ngành năng lượng đang nỗ lực nắm bắt cơ hội trước dự doán nhu cầu tăng cao đối với lithium, kim loại màu bạc là thành phần chính để sản xuất pin xe điện.

Có điều, năm nay không phải là năm thành công đối với các nhà sản xuất lithium. Giá lao dốc trong khi doanh số xe điện chậm lại và nguồn cung tràn ngập thị trường, trong khi các công ty phải cắt giảm chi phí và thu hẹp quy mô dự án.

Với giá hiện nay, thị trường lithium toàn cầu có thể đạt hơn 36 tỷ USD vào năm 2030 so với 1,6 tỷ USD năm 2015, theo công ty chuyên phân tích nghiên cứu giá thị trường lithium Benchmark Mineral Intelligence. Mỹ đang nỗ lực đảm bảo tự cung lithium và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, quốc gia đang thống trị chuỗi cung ứng ngành pin.

Teague cho rằng thiếu kinh nghiệm không phải vấn đề to tát, tài năng thực sự của anh là "tư duy khác biệt" và tập hợp những người hiểu biết nhất trong ngành lithium vào công ty. Nhân viên của EnergyX từng làm việc ở các doanh nghiệp khai thác lithium lớn như SQM ở Chile, Albermarle tại Bắc Carolina, tập đoàn đa quốc gia Anh-Australa Rio Tinto.

"Không phải tôi tham gia khai thác lithium vì giá sẽ tăng trong 6 tháng tới hay vì muốn kiếm tiền nhanh", anh nói. "Tôi tin vào quá trình chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi xe điện. Lithium sẽ trở thành vật liệu có nhu cầu rất lớn".

Anh đã lên kế hoạch sản xuất 500.000 tới một triệu tấn lithium mỗi năm trong 10 năm. Kế hoạch này có vẻ quá táo bạo, vì một số ông lớn trong ngành lithium như Albermarle hay SQM sản xuất chưa tới 200.000 tấn lithium năm ngoái.

Công ty của Teague đã huy động vốn đầu tư từ quỹ đầu tư mạo hiểm General Motors, công ty chiếm một ghế trong hội đồng quản trị của EnergyX và đi đầu trong chiến dịch gọi vốn năm ngoái.

Eni, công ty dầu khí lớn của Italy và tập đoàn Hàn Quốc Posco cũng là các nhà đầu tư, còn doanh nhân ngành truyền thông giải trí Hollywood Ari Emanuel là cố vấn. Lần gọi vốn gần đây từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ đã huy động được 75 triệu USD. Teague định giá EnergyX khoảng 800 triệu USD.

EnergyX đã mua lại quyền khai thác khu vực rộng hơn 100.000 mẫu Anh ở Chile. Tại Mỹ, Teague công bố kế hoạch cho một dự án khai thác lithium tại khu vực Arkansas - Louisiana - Texas nhưng chưa nêu chính xác địa điểm. Dự án này sẽ sử dụng khoản tài trợ 5 triệu USD từ Bộ Năng lượng Mỹ để xây dựng nhà máy demo (để xác nhận quy trình công nghiệp nhằm thương mại hóa).

Tại Arkansas, gã khổng lồ dầu khí Exxon Mobil năm ngoái đã mua quyền khoan vào khu vực có lithium để đa dạng hóa hoạt động kinh doanh trước một tương lai ít phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch hơn.

Teague không nao núng trước sự cạnh tranh mạnh mẽ. Anh coi đó là sự xác nhận cho luận điểm của mình rằng tiềm năng tăng trưởng của lithium vẫn chưa được khai thác hết. Anh đặt cược rằng các công ty lớn sẽ muốn hợp tác với mình trong các dự án hoặc công nghệ.

"Đây sẽ là điều tuyệt vời nhất xảy ra với ngành này", anh nói.

Ngoài tham vọng trở thành ông vua ngành lithium, Teague còn muốn tranh cử tổng thống Mỹ năm 2036. Teague chế giễu những đảng phái chính trị hiện nay là "ngớ ngẩn" vì đã gieo rắc chia rẽ cực đoan.

Anh cũng tin rằng sống tới 150 tuổi là khả thi nhờ tập thể dục thường xuyên, sử dụng buồng tăng áp oxy và liệu pháp gene. Kết quả xét nghiệm máu mới nhất đang thúc đẩy anh giảm lượng chất béo trung tính triglyceride trong máu. Giống như Musk, anh cũng rất mong muốn có thể đưa con người lên Sao Hỏa.

Hồng Hạnh (Theo WSJ)