100 ngày không trải hoa hồng của Thủ tướng Anh Keir Starmer

Ngày 12/10 đã đánh dấu 100 ngày nhậm chức của Thủ tướng Anh Keir Starmer với một chương trình nghị sự nhiều tham vọng cả về đối nội và đối ngoại, sau khi Công đảng do ông lãnh đạo giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử hôm 4/7 vừa qua.

Đến nay, về cơ bản, Thủ tướng Starmer đã công bố và thi hành các ưu tiên chính sách như cam kết trong quá trình ông tranh cử và đạt được những kết quả nhất định, nhưng phải đối mặt với nhiều thách thức.

Ông Starmer thắng cử với lời hứa sẽ xóa bỏ nhiều năm hỗn loạn và bê bối dưới thời chính phủ đảng Bảo thủ, thúc đẩy nền kinh tế trì trệ của Anh tăng trưởng và khôi phục các dịch vụ công đang xuống cấp.

Theo AP, Thủ tướng Starmer đã thành công với nỗ lực chấm dứt các cuộc đình công kéo dài của nhân viên y tế và công nhân đường sắt, hủy bỏ kế hoạch gây tranh cãi của chính phủ tiền nhiệm về việc trục xuất người tị nạn sang Rwanda, tăng quyền cho người lao động và người thuê nhà...

Tuy nhiên, ông Starmer vẫn chưa giải quyết được các cuộc khủng hoảng trong nước, bao gồm nợ công tăng cao, kinh tế trì trệ và các cuộc bạo loạn chống người nhập cư. 

Thủ tướng Starmer đã thực hiện các chuyến công du tới Mỹ và nhiều nước châu Âu nhằm khẳng định cam kết "nước Anh đã trở lại" sau nhiều năm tranh cãi nội bộ về Brexit. Tuy nhiên, giống như các đồng minh phương Tây, Vương quốc Anh gặp khó khăn trong việc gây ảnh hưởng đáng kể đến các cuộc xung đột leo thang ở Trung Đông và cuộc chiến kéo dài ở Ukraine.

Trong khi đó, các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy, tỷ lệ ủng hộ của cử tri Anh dành cho Thủ tướng Starmer đã giảm mạnh, trong khi tỷ lệ ủng hộ Công đảng nhỉnh hơn không đáng kể so với tỷ lệ ủng hộ đảng Bảo thủ.

Kết quả cuộc khảo sát của YouGov cho thấy khoảng 59% người dân không tán thành với chính sách của Công đảng trong khi chỉ 18% ủng hộ. Bên cạnh đó, khoảng 39% người dân Anh nói rằng tình hình đất nước hiện tệ hơn so với chính phủ do đảng Bảo thủ lãnh đạo.

Kết quả khảo sát trên hoàn toàn trái ngược với các số liệu tích cực được công bố trước cuộc bầu cử vào đầu tháng 7.

Khắc phục lỗ hổng tài chính công

Thách thức lớn nhất đối với Thủ tướng Starmer trong thời gian tới là phục hồi nền kinh tế trì trệ của Anh, vốn đang bị ảnh hưởng bởi nợ công tăng cao và tăng trưởng GDP khiêm tốn chỉ ở mức 0,2% trong tháng 8.

Thủ tướng Starmer đã cam kết đưa nền kinh tế Anh đạt tăng trưởng hàng năm là 2,5%. Đây được đánh cho là một nhiệm vụ khó khăn đối với một nền kinh tế chỉ đạt mức tăng trưởng trung bình 2% trong thập kỷ sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008 và thậm chí hầu như không tăng trưởng vào năm ngoái.

Ông Starmer cảnh báo rằng tình hình kinh tế sẽ đối mặt một số khó khăn trong ngắn hạn" trước khi được cải thiện. Theo Thủ tướng Anh, chi tiêu công sẽ bị hạn chế do phải khắc phục lỗ hổng ước tính 22 tỷ bảng Anh (tương đương 29 tỷ USD) trong tài chính công dưới thời chính phủ đảng Bảo thủ.

Theo số liệu mới nhất của Cơ quan Thống kê Quốc gia Anh (ONS), tăng trưởng GDP tháng 8 của Anh chỉ tăng nhẹ 0,2% so với tháng 7.

Các số liệu khác cho thấy nền kinh tế Anh có thể đạt tăng trưởng trong quý 3 năm nay, với tốc độ tăng khiêm tốn hơn so với nửa đầu năm. Tuy nhiên, hiện vẫn còn hoài nghi về việc nền kinh tế Anh có thể tăng trưởng vững chắc trong tháng 9 sau một loạt cảnh báo ảm đạm của chính phủ về tình hình tài chính công đã tác động đến tâm lý thị trường.

Chính phủ Anh kỳ vọng tăng trưởng kinh tế được duy trì để tạo nguồn tiền cần thiết để thực hiện cam kết khắc phục các dịch vụ công đang xuống cấp. Theo Bộ trưởng Tài chính Anh Rachel Reeves, việc đưa nền kinh tế trở lại tăng trưởng là "ưu tiên số một" của chính phủ.

Tuy vậy, lãi suất giảm, thu nhập thực tế tăng và triển vọng tăng chi tiêu đầu tư công được kỳ vọng sẽ hỗ trợ nền kinh tế Anh đi lên trong năm tới.

Số liệu GDP tháng 8 được đưa ra khi Bộ trưởng Reeves chuẩn bị trình kế hoạch ngân sách mùa thu của mình vào cuối tháng 10 này, với dự kiến tăng thuế và cắt giảm chi tiêu.

Chính phủ Anh cho biết, các kế hoạch trên là một phần trong tầm nhìn về kỷ nguyên "đổi mới quốc gia" trong bối cảnh họ đang nỗ lực tạo tâm lý lạc quan cho công chúng sau thời gian dài chứng kiến bức tranh kinh tế ảm đạm.

Chuyên gia về đầu tư Lindsay James tại Công ty quản lý tài sản Quilter Investors nói với Bloomberg rằng Bộ trưởng Reeves phải đối mặt với "sự cân bằng khó khăn" để đảm bảo các quyết định của tư lệnh ngành tài chính không kìm hãm tăng trưởng kinh tế hơn nữa.

"Với lãi suất bắt đầu giảm, trách nhiệm đã chuyển từ Ngân hàng Trung ương Anh sang Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves. Bà Reeves và Thủ tướng Starmer đã thừa nhận rằng 'đau đớn' là điều cần thiết để có được sự thịnh vượng trong tương lai, nhưng rủi ro tiềm tàng là việc điều chỉnh quá mức gây tổn hại đến tăng trưởng kinh tế" - chiến lược gia James nhận định.